Başarı Sırası ve Taban Puan Nedir?
YKS taban puanlarının veya başarı sıralamalarının değişip değişmediğini anlayabilmek için öncelikli olarak puanların etkisi ve başarı sıralamalarının etkisini iyice bilmek gerekir. YKS puanları sınava giren adayları sıralamak için, başarı sıralamaları da bu adayları yerleştirmek içindir. Kısacası sınavdan alınan puan adayların başarı sıralamalarını belirlemektedir. Başarı sırası, ilgili üniversite bölümüne en son giren kişinin ilgili puan türünde başarı sıralamasıdır. Tercih yaparken asıl kullanılan veri de aslında başarı sıralamasıdır.
✨Terimleri Öğrenin: YKS Tercih Döneminde Sıkça Karşılaşılan Terimler ve Konular
Puan ile Başarı Sırası Arasındaki İlişki
YKS sisteminde puan hesaplaması yapılırken sınavın zorluğunun etkilediği ortalamalar ve standart sapmalar kullanılır. Her sene sınavın zorluğu yani Türkiye geneli ortalaması ve standart sapmaları değiştiği için her test türündeki netlerin getirdiği puanlarda ufak oynamalar olur. Bu yüzden YKS puanları ve bu puanlara göre oluşan sıralamalar yıldan yıla değişebilmektedir.
Bu durumun sonucunda da, bazı seneler belirli bir puana karşılık gelen başarı sıralamaları yükselirken; bazı seneler bu başarı sıralamaları düşmektedir.
Yukarıdaki durumun pekişmesi için örnek ile açıklamak gerekirse;
- 2018’te TYT’de 380 puan alan bir öğrencinin başarı sıralaması 27 bin iken; 2019 de 420 puan alan bir öğrencinin başarı sıralaması 27 bindir. Buradan çıkarılacak sonuç; 2018 TYT sınavının 2019 TYT sınavına göre zor olduğudur.
Üniversitelerin Taban Puanları ve Başarı Sıralamaları
Yerleştirme döneminde araştırma yapmak için kullanılan tablolarda görülen taban puan ve başarı sıralaması bölümü arasındaki ilişki ise sınavın zorluğuyla pek ilişkili değildir.
Bir üniversite bölümünün sıralamasını belirleyen en önemli etken, ilgili bölümün kontenjanı ve bölümün tercih edilme arasındaki ilişkidir. Yani ilgili bölüme öğrenciler arasında geçen yıla göre daha yoğun bir ilgi varsa ve geçen yıla göre daha çok tercih edilmiş bir bölüm olursa ayrıca kontenjanı da değişmiyorsa bu bölümün taban puanı ya da başarı sıralaması yükselecektir.
✨ Yazı Önerisi: Üniversitelere yerleştirme sistemi nasıl çalışır ve bir programın başarı sırasını neler etkiler?
Örnek Senaryo Üzerinden Anlatım
Örnek olarak hayali bir bölümün yerleştirme istatistikleri için oluşturduğumuz senaryoları aşağıdaki tabloda görebilirsiniz
| Tercih Yılı – #Senaryo Numarası | Durum | Kontenjan | Yerleşen | Taban Puan | Başarı Sırası |
|---|---|---|---|---|---|
| 2020 | Gerçekleşen | 50 | 50 | 400.000 | 55.000 |
| 2021 – #1 | Öğrenciler Arasında İlgi Sabit Kaldı | 50 | 50 | 390.000 | 54.500 |
| 2021 – #2 | Öğrenciler Arasında İlgi Arttı | 50 | 50 | 415.000 | 48.000 |
| 2021 – #3 | Öğrenciler Arasında İlgi Arttı – Kontenjan da Arttı | 60 | 60 | 390.000 | 56.000 |
| 2021 – #4 | Öğrenciler Artık Eskisi Kadar İlgi Göstermedi | 50 | 50 | 380.000 | 65.000 |
| 2021 – #5 | Yeterli Sayıda Öğrenci Yerleşmedi | 50 | 40 | 380.000 | – |
Yukarıda örnek olarak verdiğimiz tabloyu açıklamak gerekirse;
- (2021- #1) Bölümü tercih eden adayların sayısı (yani bölümün popülerliği) sabit kaldığı durumda başarı sıralaması geçen seneye benzer olacaktır.
- (2021- #2) Bölümü tercih edenlerin adayların sayısı arttığı durumda başarı sıralaması geçen seneden yüksek olacaktır.
- (2021- #3) Bölüme olan ilginin artmasıyla birlikte bölümün kontenjan sayısı da ilgi artışına paralel olarak artırılırsa başarı sıralaması geçen seneye benzer olacaktır.
- (2021- #4) Adaylar arasından bölüme olan ilginin azalmasıyla kontenjanı sabit bir bölümün başarı sıralaması geçen seneye göre düşecektir.
- (2021- #5) Adaylar arasından bölüme olan ilginin ciddi şekilde azalmasıyla kontenjan kadar öğrenci yerleşmeyecektir.
- Böyle bir senaryoda ilginin düşmesiyle birlikte açıkta kalan kontenjana bölümün taban başarı sıralaması şartını sağlayan herhangi bir aday (tercih etmesi durumunda) yerleşebilmekteydi.
Unutmamak gerekir ki; yerleştirme yapılırken öncelikli olarak tercih eden adaylar en yüksek yerleştirme puanından en düşük yerleştirme puanına göre sıralanır, sonrasında ise bölüm kontenjanı kadar aday yerleşir. Yüksek bir puan alan, yani başarı sıralaması yüksek olan, bir aday da ilgili bölümü tercih ettiği zaman kontenjan da yetiyorsa ilgili bölümün başarı sıralaması ve taban puanı yükselmiş olacaktır. Çünkü son adayın puanı ve sıralaması; o bölümün taban puanını ve en düşük sıralamasını belirlemektedir.
✨Yazı Önerisi: 5 Adımda İdeal Bir Tercih Listesi Nasıl Yapılır?
Başarı Sıralamasına Göre Bölümleri Bulmak
Başarı sıralamasına göre bölümleri Okul Seçim’in web sitesinden ve mobil uygulamasından erişebilirsiniz.